Tarihi Köken ve Soy Zinciri
• Osmanlı’da Yıldırım Bayezid (802 H / Mayıs 1400) zamanında Bağdat eşrafından gelen Seyyid Muhammed Nattâʿ Hüseynî Bursa’da “Şerif ve Seyyidlerle ilgilenmek üzere” görevlendirilmiş ilk kişi olarak kaydedilmiştir. Bu makamın Osmanlı’da kurumsallaşması II. Bayezid döneminde (1494) “Nakîbü’l-eşrâf” unvanının kullanılmaya başlanmasıyla gerçekleşmiştir .
• Tarhan ailesinin elindeki Seyyid şecerelerine göre soy zinciri Mûsâ es‑Sânî’den itibaren başlamakta ve neseb Harâm‑î Beyt’ten geçmektedir. Aileye ait belgeler ve şecereler 1200 Milâdî yıllarında Anadolu (özellikle Amasya / Merzifon) çevresinde kaleme alınmıştır. Bu belgelerde isimlerin Horasan’dan geldiği, aile mensuplarının Merzifon ve Amasya’da vakıf imamlığı gibi dini görevlerde bulundukları belirtilir .
• 945/1539 tarihli “Nakîbü’l‑eşrâf Muhterem Efendi Defteri”nde yer alan kayıtlarda, Ailenin Atabak‑ı Seyyid Mûsâ es‑Sânî’den başlayarak İstanbul’da resmi olarak tanındığı kayıtlıdır. Bu dönemde Sultan Süleyman tarafından İstanbul’a getirilen Muhterem Taşkendî gibi şahıslar soylarının sahih olduğuna dair tasdik almıştır .
- Coğrafi Dağılım
• Soyun kökleri Horasan’dan Anadolu’ya giriş yaptıktan sonra, özellikle Amasya, Merzifon, Bursa, hatta İstanbul çevresinde Tarhan Ailesi olarak yerleşmişlerdir.
• Bugün Tarhan soyadını taşıyan kişiler ağırlıklı olarak İstanbul merkezli olmakla birlikte, geçmişte Anadolu’nun kuzeybatı ve orta bölgelerinde de etkili olmuşlardır. - Önemli Şahsiyetler
Tarhan soyundan gelen pek çok isim modern Türkiye tarihine katkıda bulunmuştur. Öne çıkan birkaç örnek:
• Abdülhak Hâmid Tarhan (1852–1937): Döneminin ünlü şairi, diplomat ve devlet adamı. Ailesi Osmanlı’nın tanınmış din bilginleri ve hekimleri arasında yer alıyordu .
• Ali Râna Tarhan (1883–1956): Cumhuriyet’in ilk yıllarında gümrük ve ticaret bakanlığı yapmış siyasetçi .
• Mehmet Hayri Tarhan (1880–1934): Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş döneminde yüksek rütbeli asker, TBMM’nin ilk askerlerinden biri olarak görev aldı .
- Günümüzde Kullanılan Soyadları
• Aile bireyleri genel olarak Tarhan soyadını taşımaktadır; 1934 Soyadı Kanunu sonrası bu isim fiili hale gelmiştir.
• Ayrıca aileden gelen bazı bireyler Tarhan soyadıyla birlikte Seyyid, Şerif gibi unvanları da kullanabilmektedir.